Uitsluiten partijen

Nu er zo veel opheft is over het uit principe uitsluiten van bepaalde partijen voor regeringsdeelname, met name het uitsluiten van de PVV door de PvdA (en overigens ook van GroenLinks door de PVV!), is het misschien goed om even terug te kijken.
Lees bijvoorbeeld de volgende paragraaf uit het VVD verkiezingsprograma 1967:

Niet met de PvdA
De huidige plannen van de P.v.d.A. met haar verouderde dogmatisch socialistische opvattingen betekenen een gevaar voor de economie van ons land. De V.V.D. zal daarom de komende periode - evenals in 1959 en in 1963 - niet deelnemen aan een kabinet waarin ook socialistische ministers zitting zouden hebben.

De VVD sloot dus al drie verkiezingen lang expliciet de PvdA uit! En ze bleef dit doen tot in de jaren '70.

Het uitsluiten van regeringsdeelname geeft duidelijkheid; al vraag je je natuurlijk af of de gemiddelde kiezer zelf ook misschien niet kan bedenken dat een PvdA/PVV kabinet niet echt voor de hand ligt. Het kan echter problematisch worden als alle partijen een bepaalde partij uitsluiten (vgl. België). Dan ontstaat er een partij die met recht een populistische agenda kan voeren: ze worden immers door de 'heersende elite' aan de kant gezet. Aangezien dat in Nederland niet het geval is, is het elkaar uitsluiten door 'links' en 'rechts' hier eerder een toneelstuk in drie aktes, opgevoerd voor ons vermaak (met name ten behoeve van de heer Mingelen), dan een serieus politiek probleem.