Pages

vrijdag 29 november 2013

SP en PVV stemmen heel verschillend, ook op populistische onderwerpen

Populistische partijen stonden de afgelopen jaren centraal in de wetenschappelijke belangstelling. De verklaringen voor hun succes, de achterban, invloed op andere partijen, regeringsdeelname en vele andere aspecten werden de afgelopen jaren onder de loep gelegd. Steeds komt daarbij de vraag naar boven wat populisme nu eigenlijk is. Veel van de antwoorden die op die vraag worden gegeven zijn gebaseerd op een zorgvuldige analyse van het karakter en de standpunten van partijen die als populistisch bestempeld worden. Daarbij komen kenmerken als anti-elitair en het opkomen voor ‘het (homogene) volk’ steeds weer naar voren. De vraag is in hoeverre deze populistische kenmerken terug te vinden zijn in het parlementaire gedrag van populisten. Is er iets te bespeuren als populistisch stemgedrag in de Tweede Kamer of stemmen populistische partijen toch vooral op basis van hun (andere) ideologische standpunten?

vrijdag 8 november 2013

Als de kat van huis is… Kamer zonder regering in België

De laatste regeringsformaties in België waren bijzonder moeilijk. Vanwege het complexe federale systeem waarin de belangen van Franstaligen en Vlamingen in evenwicht worden gehouden, deed men er in 2010-2011 maar liefst 541 dagen over om een nieuwe regering te vormen. Gedurende die tijd werd er niet (echt) geregeerd, maar het parlement ging natuurlijk wel door met zijn werkzaamheden. Welke gevolgen had dat voor parlementair (stem)gedrag van de Belgische partijen? Deze casus is niet alleen interessant voor de zuiderburen, maar biedt ook inzicht in de mate waarin coalitievorming invloed heeft op het parlementaire werk.

vrijdag 4 oktober 2013

Ieren stemmen over afschaffing ‘elitaire’ senaat

Vandaag stemmen de Ierse kiezers in een referendum over de afschaffing van hun Senaat. Terwijl in Nederland de positie van de Eerste Kamer misschien wel belangrijker is dan ooit, overheerst in Ierland het gevoel dat hun ‘Eerste Kamer’ geen toegevoegde waarde heeft. Zelfs de tegenstanders van afschaffing koesteren niet echt warme gevoelens voor het Hogerhuis.

woensdag 25 september 2013

Eerste dag Algemene Beschouwingen in 10 grafieken

Op woensdag debatteerden de fractievoorzitters in de Tweede Kamer tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Dat hoogtepunt van het parlementaire jaar gaat altijd gepaard met veel analyse: wie doet het ‘goed’ en ‘slecht’. Wie debatteert het best en wie weet zijn collega’s weer het beste op de kast te jagen? Maar wat zeiden de heren en dame nu eigenlijk? Aan de woordkeuze van de politici is vaak al een hele hoop af te leiden.

dinsdag 17 september 2013

Hulp genoeg voor Duitse kiezer, maar is het goed advies?

Het Duitse partijenlandschap mag dan iets eenvoudiger zijn dan het Nederlandse, nog steeds is er keuze tussen zo’n vijf tot acht partijen. Verscheidene kieshulpen bieden de Duitse kiezer de helpende hand bij hun stemkeuze. Naast de Wahl-o-mat, de Duitse versie van StemWijzer, zijn er het Bundeswahlkompass, het Duitse Kieskompas, en ParteieNavi van het Preferencematch consortium. Naast verschillen in de keuze van de stellingen en de manier waarop partijen een positie op die stellingen wordt toebedeeld, verschillen deze hulpmiddelen ook in de manier waarop het advies wordt gepresenteerd. De Wahl-o-mat drukt de overeenkomst met partijen uit als een percentage. Bundeswahlkompass en ParteineNavi gebruiken een ruimtelijk model.






Ruimtelijk model van het Bundeswahlkompass

vrijdag 9 augustus 2013

Steun regeringspartijen daalt veel sneller dan onder Rutte-I

De steun voor de regeringspartijen daalt veelt sneller dan in de vorige kabinetsperiode. Sinds de verkiezingen van september 2012 daalde de steun voor VVD en PvdA van 52% naar zo’n 27%. Hoewel verlies in de peilingen voor coalitiepartijen niet ongebruikelijk is, is de daling veel groter dan onder het kabinet Rutte-I, dat na 11 maanden slechts zo’n 3% lager stond.




Steun voor de regeringspartijen (VVD, CDA en gedoogpartner PVV voor Rutte-I, VVD en PvdA voor Rutte-I) sinds de verkiezingen volgens de Peilingwijzer. Licht gekleurde gebied geeft de onzekerheidsmarge aan.

woensdag 10 juli 2013

Onderzoek studenten: Betere sfeer, meer samenwerking oppositie en coalitie in Leidse gemeenteraad

De afgelopen maanden deden vier Bachelorstudenten politicologie in het kader van hun scriptie onder mijn begeleiding onderzoek naar de nieuwe werkwijze in de Leidse gemeenteraad: heeft de invoering daarvan inderdaad geresulteerd in een betere verhouding tussen oppositie en coalitie? Welke gevolgen zijn er voor de mate waarin partijen hun verkiezingsbeloften vervullen? En gedragen partijen zich nu meer of juist minder eensgezind? Hieronder staat het persbericht van de studenten met hun belangrijkste bevindingen; de volledige scripties komen binnenkort online.

De sfeer in de Leidse gemeenteraad is de afgelopen jaren volgens betrokkenen sterk verbeterd. Na de invoering van de nieuwe werkwijze in 2010 beoordelen de gemeenteraadsleden het functioneren van de raad positiever. Er is minder vooraf dichtgetimmerd door coalitiepartijen, wat zorgde voor een betere sfeer. Dit blijkt uit onderzoek van vier studenten politicologie van de Universiteit Leiden.

Aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 onderzochten Leidse Bachelorstudenten de gevolgen van de nieuwe werkwijze. Ze brachten in kaart hoe het stemgedrag in de Leidse gemeenteraad, de partijeenheid en de beloftevervulling van partijen veranderden. Daarnaast werd politici en andere betrokkenen gevraagd naar hun ervaringen.

maandag 1 juli 2013

Mag een promotor meeschrijven aan het proefschrift?

Binnen veel wetenschappelijke disciplines wordt het steeds meer gebruikelijk dat promotoren worden opgevoerd als co-auteur van delen van proefschriften die onder hun begeleiding worden geschreven. Vaak gaat het dan om proefschriften die bestaan uit losse artikelen – inleiding erbij, conclusie erachter, nietje erdoor. Daar het co-auteurschap in sommige wetenschappelijke disciplines een verkapt dankwoord is geworden, wordt bij promovendi ook de promotor opgevoerd als co-auteur van artikelen. Is dat wel een goede zaak?

Paul Nieuwenburg, universitair hoofddocent in de politicologie in Leiden, verzet zich in NRC Handelsblad tegen deze gang van zaken (paywall). Hij meent dat het niet alleen ongewenst is – de examinator keurt uiteindelijk zijn eigen vlees – het is ook nog eens onwettig:

Volgens artikel 7.18 lid 2b van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek is het college voor promoties bevoegd de graad van doctor te verlenen aan kandidaten die als proeve van bekwaamheid (ja, een promotie is een examen) tot zelfstandig onderzoek een proefschrift hebben geschreven.
De term ‘geschreven’ is belangrijk. Een auteur is namelijk een schrijver. Een co-auteur is dus een medeschrijver. (…) De wet lijkt (…) te impliceren dat de kandidaat het proefschrift zelf schrijft.

Indien de lezing van Nieuwenburg juist is, kan dat grote gevolgen hebben voor vele disciplines waarin de bovengenoemde praktijk de standaard is. Aan de andere kant kun je je afvragen of deze praktijk nog te stuiten is. Ook binnen de sociale wetenschappen gebruikt men het genoemde model op steeds grotere schaal. De discussie over de wenselijkheid daarvan wordt tot dusverre overschaduwd door het succes van de beoefenaars van deze methode, maar dat maakt zo’n discussie nog niet overbodig.

Dit artikel verscheen eerder op Stuk Rood Vlees.

zondag 30 juni 2013

Nieuwe plek voor weblog

Sinds april van dit jaar verschijnen mijn meeste blogs op StukRoodVlees.nl. Vanaf september 2013 ben ik werkzaam bij Trinity College Dublin. Daarom is de Engelstalige versie van mijn site voortaan te zien op www.tomlouwerse.nl. Mijn blog blijft actief via blog.tomlouwerse.nl.

Als het goed is blijven links naar de oude bloglocatie werken; u wordt dan vanzelf doorgestuurd naar blog.tomlouwerse.nl.


vrijdag 21 juni 2013

Samenwerking in de Kamer: coalitie versus oppositie

In april zette ik het stemgedrag in de Tweede Kamer op een rijtje. Daaruit bleek dat coalitiepartijen VVD en PvdA vaak hetzelfde stemmen. Niet heel verwonderlijk gezien het feit dat deze twee partijen samen de regering vormen. De partijen moeten een redelijke mate van overeenkomst in het stemgedrag hebben om het kabinet niet in de problemen te brengen. Dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat ze niet op andere manieren hun eigen profiel kunnen versterken. Eén van de manieren waarop dat kan is door moties in te dienen samen met oppositiepartijen. Op die manier kan de PvdA bijvoorbeeld laten zien dat ze nog steeds een centrum-linkse partij is. Maar gebeurt dat ook? Wie werkt met wie samen als het gaat om het indienen van moties en amendementen?

vrijdag 14 juni 2013

Weg om niets? Fred de Graaf en de evenredigheidsregel

De voorzitter van de Eerste Kamer wilde de inhuldiging van de Koning tot een feestje maken, maar kwam zelf van een koude kermis thuis. Het nieuws dat Geert Wilders door hem bewust buiten de commissie van in- en uitgeleide zou zijn gehouden maakte, hoewel door hem ontkend, zijn positie onhoudbaar. Inhoudelijk ging het om vrijwel niets: wie mag met het Koninklijk gezelschap naar binnen lopen? Maar door zijn discretionaire bevoegdheid te gebruiken om Wilders buiten de commissie te houden, gaf De Graaf wel de indruk partijdig te zijn. Dat bleek buitengewoon gevoelig te liggen in de Kamer.

zaterdag 25 mei 2013

Geen verschuiving in peiling, dus politiek doet er niet toe?

De maandelijkse zetelpeiling van EenVandaag, De Stemming, wordt meestal op een behoorlijk genuanceerde manier gepresenteerd. Weinig aandacht voor minieme, niet-significante verschuivingen en oog voor de onzekerheid van kiezers. Zo leidde de laatste peiling tot de conclusie dat het electoraal ‘windstil’ was, want er waren maar weinig veranderingen in de gepeilde zetelaantallen geweest. Daaruit trok Tom van Dijk van Intomart GfK, het bedrijf dat de gegevens voor de peiling verzamelt, de conclusie dat de politiek zich niet bezighoudt met de zaken die het electoraat belangrijk vindt. Dat mag Van Dijk wat mij betreft wel wat beter onderbouwen.

vrijdag 10 mei 2013

Coalitieconflict over illegaliteit: uitzondering of regel?

Nu het PvdA-congres het strafbaar stellen van illegaal verblijf nogmaals afwees, reist fractievoorzitter Samsom stad en land af om het compromis dat hij met de VVD sloot te verdedigen. Het was toch wel pijnlijk dat op hetzelfde congres als waar over partijdemocratie en beginselen werd gesproken een principiële congresafspraak door de politiek leider expliciet naast zich neer werd gelegd. Het lijkt er daarom op dat deze kwestie niet in stilte van de politieke agenda zal verdwijnen. Hoe uitzonderlijk is een openlijk conflict tussen coalitiepartijen is over afspraken uit het regeerakkoord eigenlijk? En als zo’n conflict ontstaat, hoe wordt dit dan opgelost?

vrijdag 26 april 2013

Democratie in microstaten. Klein maar fijn?

Lang dachten veel politicologen dat een klein land goed was voor de democratie. De afstand tussen burger en politiek is immers klein – iedereen kan bij wijze van spreken bij de premier op de thee. Analyses van de relatie tussen staatsomvang en de democratische kwaliteit van een staat, laten zien dat kleine staatjes vaker democratisch zijn dan grote landen. Volgens dr. Wouter Veenendaal is dit echter maar schijn. Achter een democratische façade met open en eerlijke verkiezingen, gaat in kleine landen vaak een wereld van vriendjespolitiek, cliëntelisme en patronage schuil. In de Nederlandstalige samenvatting van zijn proefschrift Politics and democracy in microstates, schrijft Veenendaal:

Hoewel kleinschaligheid zeker wat betreft inclusiviteit en betrokkenheid van burgers een positief effect heeft op de kwaliteit van democratie, blijkt uit de vier landenstudies dat de politieke patronen die door meer pessimistische wetenschappers werden verondersteld toch grotendeels aanwezig zijn. Elk van de vier landen heeft in meer of mindere mate te kampen met personalistische politiek, polarisatie, particularisme, en overvloedige dominantie van de uitvoerende macht.

woensdag 10 april 2013

Stemgedrag nieuwe Tweede Kamer: coalitie verenigd, 50PLUS op links

Zelfs buiten verkiezingstijd lezen we regelmatig over het stemgedrag van burgers ‘als er vandaag verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden zijn’. Gek genoeg lees je veel minder over het werkelijke stemgedrag van Tweede Kamerleden. Natuurlijk is er enige aandacht voor opmerkelijk stemgedrag, zoals het stemgedrag van de PvdA-fractie over moties die letterlijke teksten van fractieleider Samsom bevatten; de ene steunde de PvdA wel, de andere niet. Over de algemene patronen van parlementair stemgedrag lees je echter maar af en toe iets. Politicologen maken echter dankbaar gebruik van parlementair stemgedrag om parlementaire representatie, het effect van nieuwe partijen of de mate van partijeenheid te bestuderen. Bovenal zegt het iets over de keuzes die partijen namens ons maken in het parlement. En als je het stemgedrag van de in september 2012 gekozen Tweede Kamer op een rijtje zet, valt een aantal van die keuzes op, vooral van de PvdA en 50+.

zondag 7 april 2013

Had Lilian Helder toch gelijk of gaat NRC.nl de mist in?

Toen PVV-Kamerlid Lilian Helder in maart 2011 vraagtekens zette bij een onderzoek naar het effect van taakstraffen op recidive, werd ze stevig bekritiseerd: “PVV Miep snapt statistiek niet“. NRC.nl beweert nu dat Lilian Helder toch gelijk had toen ze vragen stelde bij de studie van Wermink et al.. In het Kamerdebat zei ze toen over dat onderzoek dat de recidivekansen van criminelen met een gevangenisstraf en met een taakstraf vergeleek:

“Ik vind dat die onderzoeken appels met peren vergelijken; niet appels met koeien, zo ver wil ik niet gaan, maar wel appels met peren. Niet iedere persoon is immers hetzelfde. Recidive slaat terug op de persoon zelf. Iemand die een taakstraf opgelegd heeft gekregen en recidiveert, is iemand anders dan iemand die een vrijheidsstraf opgelegd heeft gekregen en recidiveert; diegene heeft een vrijheidsstraf ondergaan en geen taakstraf. Ik vind dat je die niet met elkaar kunt vergelijken.”

dinsdag 2 april 2013

Stuk Rood Vlees

Vanaf vandaag starten Armèn Hakhverdian, Tom van der Meer, Matthijs Rooduijn, Gijs Schumacher en ikzelf met een nieuwe politicologische blog

"Allereerst willen wij politicologisch onderzoek onder de aandacht van een breder publiek brengen. Politici, journalisten en publicisten tuimelen over elkaar heen om het laatste politieke nieuws te duiden, terwijl politicologen zich veelal gedeisd houden in het publieke debat. Wij houden ons dag in dag uit bezig met belangrijke maatschappelijke en politieke onderwerpen – van kiesgedrag tot politiek vertrouwen, van politieke partijen tot de werking van kiesstelsels – maar desondanks is het voor velen onduidelijk wat we doen.

maandag 1 april 2013

Debat over peilingen kan wel wat nuchterheid gebruiken

NRC Handelsblad publiceerde dit weekend een artikel waarin de peilingen die Maurice de Hond voor 50PLUS maakte centraal stonden. Een aantal politicologen, waaronder ikzelf, uitte stevige kritiek op die onderzoeken. De Hond reageerde via zijn website en noemde het artikel ‘vuilspuiterij’, de reacties van de wetenschappers ‘ongefundeerd’, ‘zwaar overtrokken’ en ‘walgelijk’. Misschien is het in dat licht goed om mijn reserveringen bij de genoemde onderzoeken eens nuchter naar voren te brengen.

dinsdag 5 maart 2013

Eerste Kamer was altijd al politiek

http://www.flickr.com/photos/minister-president/5240922734/
Nu de coalitie een meerderheid in de Eerste Kamer ontbreekt, zoeken de regeringspartijen naarstig naar steun onder senatoren voor de belangrijkste plannen van het kabinet. Steeds vaker klinkt daarbij het verwijt dat de Eerste Kamer te politiek wordt. Niet langer een ‘chambre de reflexion’, maar gewoon een politieke arena waar een robbertje wordt gevochten om de macht. Dit verwijt is onterecht: de Senaat was altijd al een politiek orgaan.

De Grondwet maakt slechts een beperkt onderscheid tussen de beide Kamers van ons parlement. De Eerste Kamer ontbeert het recht op initiatief en amendement, maar ze moet wel instemmen met wetgeving. Welke redenen Eerste Kamerleden hebben om voor of tegen te stemmen is aan hen. Ze mogen zich net zo politiek of reflexief opstellen als ze zelf willen.

donderdag 14 februari 2013

50PLUS op 24 zetels! Echt waar?

Dat de partij van Henk Krol en Jan Nagel de afgelopen maand een stijgende kiezersgunst liet zien, kan weinig mensen die het nieuws volgen zijn ontgaan. In bijna elke peiling sinds 12 september stond de ouderenpartij op winst, maar de 24 zetels die TNS-Nipo op donderdag 14 februari rapporteerde sloegen bijna alles. Volgens deze peiling stond 50PLUS niet op elf, maar op 22 zetels winst.

Die schatting van TNS-Nipo wijkt dus nogal af van eerdere peilingen. Dat is goed te zien in onderstaande figuur, die de peilingen sinds september vorig jaar op een rij zet. De trend is duidelijk opgaand, met een stroomversnelling in de laatste maand. Maar de laatste peiling van TNS-Nipo staat daar, helemaal rechtsboven, nog eens een keer zo'n 7 procentpunt boven.

Peilingen (bolletjes) voor 50PLUS met de schatting van de Peilingwijzer (lijn met 95%-onzekerheidsmarge gearceerd)B = Politieke Barometer (blauw), P = Peil.nl (rood), N = TNS-Nipo (groen), S = De Stemming (geel)

Hoe kan dat, zo'n enorm verschil. Lopen de ouderen nu werkelijk bij bosjes naar 50PLUS of is de peiling van TNS Nipo een outlier?

zondag 3 februari 2013

Beperkte groei ledenaantallen partijen in verkiezingsjaar 2012

Uit de rapportage van de ledenaantallen van de Nederlandse politieke partijen door het DNPP blijkt dat de ledenaantallen van alle partijen gezamenlijk beperkt groeiden in 2012. De grootste winst boekten 50+, D66 en de SGP, terwijl vooral VVD en GroenLinks leden verloren. Het volledige persbericht staat op de site van het DNPP; ik beperk me tot een drietal observaties.

1. Voor een verkiezingsjaar is de ledengroei beperkt
Ledenaantallen ontwikkelen zich in verkiezingsjaren altijd gunstiger dan daarbuiten: er is dan immers veel aandacht voor politiek in de media en het belang van politieke meningsverschillen staat op de voorgrond. In het afgelopen kalenderjaar boekten de partijen gezamenlijk 1,2% ledenwinst. Dat is een wat mager resultaat vergeleken met eerdere verkiezingsjaren, toen de groei 4% (2010), 5% (2006), 1,6% (2003) en 6,8% (2002) bedroeg. Wel winst, maar beperkt dus.



2. De grote drie verliezen nog steeds
De ‘grote drie’ partijen CDA, PvdA en VVD verloren vorig jaar in totaal 2,4% van hun leden, terwijl de overige partijen bij elkaar 4,8% meer leden kregen. De kleintjes zijn nu met ongeveer 165 duizend leden groter dan de grote drie partijen (met 150 duizend leden). Dit past in het beeld van een versnipperd politiek landschap.




3. Partijleden verscheuren niet massaal hun lidmaatschapskaarten
Als partijen in zwaar weer zitten, zal dat over het algemeen hun ledenaantallen geen goed doen. GroenLinks verliest voor de tweede jaar op rij leden. Op 1 januari 2010 had de partij nog bijna 27,5 duizend leden, nu iets minder dan 24 duizend. Dat is een stevig verlies (6 tot 7% per jaar), maar beperkt vergeleken met de exodus aan kiezers. De VVD, die in de peilingen van 25% naar 15% duikelde (-40%) na bekendmaking van het coalitieakkoord, verloor over 2012 netto 7,5% van haar leden. Partijleden blijken dus behoorlijk loyaal.





woensdag 16 januari 2013

Kieshulpen over grenzen

Kieshulpen worden in steeds meer landen door kiezers gebruikt bij het bepalen van hun stemkeuze. De bekende Nederlandse kieshulpen StemWijzer en Kieskompas zijn geëxporteerd naar tientallen landen. Momenteel kunnen bijvoorbeeld Israëlische kiezers de hulp inroepen van 'The 2013 Israeli Election Compass'. Maar hoe geven dit soort kieshulpen hun advies? En is de methode uit het ene land wel toepasbaar in andere landen? Samen met Simon Otjes onderzocht ik dit; de resultaten zijn onlangs gepubliceerd in een speciale uitgave van the International Journal of Electronic Governance.

Ons onderzoek richtte zich op de EU Profiler, een stemhulp die bij de Europese verkiezingen in alle Europese lidstaten werd gebruikt. In alle landen werden dezelfde vragen gebruikt op twee landspecifieke stellingen na. Het interessante van de EU Profiler is dat het verschillende manieren gebruikt om het stemadvies te berekenen en te presenteren. Naast het kompas dat in Nederland bekend is uit het kieskompas, kun je ook gebruik maken van de 'smart spider' en van een lijstje met de beste partijenmatches. Ons onderzoek richtte zich op de eerste twee methodes, die gebruik maken van ruimtelijke modellen.

Spider
Kompas

Het kompas laat de politieke partijen zien in een tweedimensionale ruimte. De positie van de partij geeft weer in hoeverre men links of rechts is (horizontaal) en voor of tegen Europese integratie (verticaal). Zo is in Nederland GroenLinks sterk voor Europese integratie en sociaal-economisch gematigd links en de PVV tegen Europese integratie en rechts. De EU Profiler gebruikt daarbij voor alle landen hetzelfde tweedimensionale model: ofwel, het uitgangspunt is dat de politieke posities van partijen in alle landen bij Europese verkiezingen kunnen worden uitgedrukt op basis van links-rechts en pro-anti Europa. Onze vraag was: is dat zo?

Alle Europese partijen in één kompas
We keken allereerst of de inhoudelijke posities van politieke partijen in de EU Profiler overeen kwamen met expertschattingen van partijposities. Hierbij bleek een redelijk sterke samenhang: partijen die volgens experts links zijn, zijn ook bij de EU Profiler links. Voor sommige onderwerpen, zoals criminaliteit, en liberale waarden en economische liberalisatie was de samenhang minder sterk, vooral in Oost Europa. Maar over het algemeen kwamen de politieke posities in de EU Profiler goed overeen met de schattingen van experts.

De problemen lagen vooral bij een tweede aspect: de schaalbaarheid van de partijantwoorden op stellingen. Als we de politiek kunnen begrijpen als een tegenstelling tussen links en rechts, zouden we verwachten dat er een sterke samenhang is tussen de antwoorden van partijen op de verschillende stellingen: partijen die voor kinderopvangsubsidie zijn (links), zouden dan ook voor belasting op wegen en euthanasie moeten zijn. Als dat niet zo is, dan zijn er wellicht meer tegenstellingen dan alleen links en rechts (en pro-anti Europa). Uit onze analyses blijkt dit inderdaad het geval te zijn. De samenhang van de antwoorden van partijen op de stellingen is laag (vooral in de nieuwe lidstaten in Oost-Europa) en verschilt per land. In sommige landen (bijv. Roemenië) zou één dimensie (bijv. alleen links-rechts) al een goed beeld geven, maar in andere landen zijn er minimaal drie dimensies nodig. In Nederland zou je bijvoorbeeld een onderscheid kunnen maken tussen links-rechts, pro-anti Europese integratie en religieus vs. niet-religieus.

De conclusie is dat een 'one model fits all countries' benadering onvoldoende werkt. Kiezers zouden meer gediend zijn met een specifieke weergave van de politieke tegenstellingen in hun land. Daarnaast kunnen makers van kieshulpen meer doen om hun gebruikers uit te leggen hoe hun adviesmethode werkt. De suggestie dat ze inzicht geven in 'het' politieke landschap is problematisch gezien de problemen met de gebruikte ruimtelijke modellen.

Louwerse, T. and Otjes, S. (2012) ‘Design challenges in cross-national VAAs: the case of the EU Profiler’, Int. J. Electronic Governance, Vol. 5, Nos. 3/4, pp.279–297.