Woordkeus regeringsverklaring: Rutte-I versus Balkenende-IV

"Dit kabinet wil minder regels voor Nederlandse bedrijven." Deze zin is wellicht het meest typerend voor de regeringsverklaring die premier Rutte voorlas in de Tweede Kamer. Dit blijkt uit een vergelijking van het woordgebruik in deze regeringsverklaring met die van Balkenende-IV. In plaats van "een samenleving waarin wij samen moeten werken en samen moeten leven", besteedt Rutte-I in zijn verklaring aandacht aan "zorg, onderwijs, maar ook minder moeten gaan doen".

Onderstaande figuur bevat een analyse van het woordgebruik in beide regeringsverklaringen. Woorden die bovenaan de figuur staan, worden relatief vaak in de tekst van Rutte gebruikt, woorden onderaan juist door Balkenende (IV). Hoe hoger of lager de positie, hoe meer onderscheidend een woord is. Van woorden die in de grijze vlakken staan weten we met 90% zekerheid dat ze onderscheidend zijn voor het taalgebruik van de beide regeringen. Woorden die meer naar rechts staan, worden vaker gebruikt. Elke grijze stip staat voor één of meer woorden; de belangrijkste zijn gelabeled.

De woorden die door de beide premiers worden gebruikt reflecteren in het algemeen de politieke keuzes die worden gemaakt. Het motto van kabinet Balkenende-IV werd door de toenmalige premier vaak gebruik: "samen werken, samen leven". Rutte noemt zorg en onderwijs concreet, maar zegt ook vaak dat we het met "minder moeten gaan doen". Daarnaast besteedde Rutte relatief veel aandacht aan "regels voor bedrijven", de "crisis" en het "Nederlandse" karakter van een aantal zaken. Opvallende afwezige bij Rutte zijn woorden rondom immigratie en integratie. Hij noemt dit soort woorden wel, maar niet significant vaker dan Balkenende. Zijn echte aandacht gaat uit naar de economische thema's.