Het akkoord tussen VVD, CDA, D66, GroenLinks en de
ChristenUnie is door vele aanhangers van die partijen enthousiast onthaald.
Zelfs door veel partijleden van GroenLinks, de meest linkse partij binnen deze
combinatie, wordt het akkoord bejubeld. Men vindt het positief dat GroenLinks
verantwoordelijkheid neemt en dat een aantal gehate maatregelen van Rutte-I
wordt teruggedraaid. Tegenstanders van wat zij het Kunduz-akkoord noemen, wijzen
er echter op dat veel plannen van Rutte in het Lenteakkoord onaangetast blijven
en dat het, in hun ogen, dus te weinig zoden aan de dijk zet. Dat roept de
vraag op hoe GroenLinks de inhoud van het akkoord werkelijk is.
Hieronder vergelijk ik de maatregelen uit het Lenteakkoord
van VVD,CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie met ‘Hart voor de toekomst’, het
Catshuisalternatief dat GroenLinks enkele weken geleden presenteerde. Ik kijk
in hoeverre de maatregelen uit het Lenteakkoord overeenkomen met de plannen van
GroenLinks (niet omgekeerd). Daarbij maak ik een onderscheid tussen maatregelen
die vrijwel gelijk zijn aan de GroenLinksplannen (3), maatregelen die
grotendeels gelijk zijn (2), maatregelen die enigszins in de richting gaan van
GroenLinks wil (1), maatregelen die niet terug te vinden zijn bij GroenLinks of
een status quo handhaven die GroenLinks wil veranderen (0) en maatregelen die de
omgekeerde richting ingaan van wat GroenLinks voorstaat (-1). Natuurlijk is een
dergelijk oordeel nooit geheel objectief, maar het loont om in ieder geval een
poging te doen de verschillen tussen het Lenteakkoord en de GroenLinksplannen (en
bijbehorende CPB-doorrekening) systematisch te analyseren.
 |
| Hoe GroenLinks zijn de maatregelen uit het Lenteakkoord? 3 = komt (vrijwel) geheel overeen met GL-plannen, 2 = komt grotendeels overeen met GL-plannen, 1 = enigzins in dezelfde richting als GL-plannen, 0 = staat niet in GL-plannen of handhaven status quo, -1 = tegengesteld aan GL-plannen |
Terugdraaien
bezuinigingen
De bovenstaande grafiek geeft een overzicht van de mate
waarin de verschillende maatregelen overeenkomen met het
GroenLinks-hervormingsprogramma (de categorieën komen uit het Lenteakkoord). De meeste successen werden geboekt in de
categorie ‘overige maatregelen’ en betreffen vooral het terugdraaien van een
aantal bezuinigingen van Rutte-I: passend onderwijs, griffierechten, natuur,
huishoudinkomenstoets en persoonsgebonden budget. Andere maatregelen worden
slechts gedeeltelijk teruggedraaid, zoals de bezuinigingen op openbaar vervoer
en de eigen bijdragen in de GGZ. Een aantal maatregelen uit het Lenteakkoord
vinden we in de GroenLinksplannen niet terug, zoals het vergroten van
efficiency in het onderwijs en zorg en de taakstelling op de rijksbegroting
(verminderen administratieve lasten). De Catshuisbezuinigingen op het OS gaan
weliswaar niet door, maar het Lenteakkoord draait, in tegensteling tot de
GroenLinksplannen, de eerdere bezuinigingen hierop van het kabinet niet terug:
daarom geef ik een nulscore voor die maatregel.
Andere successen boekte GroenLinks op het terrein van de ‘vergroening’.
Het gaat hier om de verhoging van belastingen op milieuvervuilende activiteiten
of het afschaffen van subsidies en vrijstellingen op dit gebied (rode diesel, kolenbelasting, aardgasheffing). De
BTW-verhoging met 2 procentpunt naar 21% valt hieronder - dit vermindert immers de consumptiedrang. In de GroenLinks-plannen was een BTW-verhoging met 1 procentpunt opgenomen; het oordeel is een beperkte
overeenstemming tussen de GroenLinksplannen het Lenteakkoord (score 1). Al met
al weet GroenLinks op dit dossier successen te boeken, al moet worden gezegd
dat de GroenLinks-plannen op dit terrein veel ambitieuzer waren dan in het
Lenteakkoord is afgesproken.
Een andere belangrijke maatregel, het versneld verhogen van
de pensioenleeftijd, komt grotendeels overeen met de plannen van GroenLinks.
Wel wilde GroenLinks de leeftijd nog sneller verhogen dan nu is afgesproken. Op
dit dossier zien we dus een gemengd beeld, net als wat betreft de arbeidsmarkt
en woningmarkt.
Verliespunten
Op het dossier loonmatiging zien we duidelijke verschillen
tussen de plannen uit het Lenteakkoord en wat GroenLinks prefereert. Het
lenteakkoord zet duidelijk in op loonmatiging, in het bijzonder voor
ambtenaren, terwijl GroenLinks het besteedbaar inkomen juist wil vergroten door
de inkomstenbelasting te verlagen. Van de door GroenLinks gewenste verhoging
van de belastingen voor de hoogste inkomensgroepen komt wel iets terecht, maar
veel minder dan GroenLinks zou willen. De zorgplannen van het Lenteakkoord
(verhogen eigen risico en eigen bijdrages) stroken ook slecht met de door
GroenLinks gewenste inkomensafhankelijke premies en inkomensafhankelijke eigen
risico’s. Het voorgestelde onderzoek naar de salarissen van medisch
specialisten is slechts een schrale troost.
Conclusie
In het Lenteakkoord is een aantal typische
GroenLinks-maatregelen terug te vinden, maar een aantal (belangrijke)
maatregelen verhoudt zich maar lastig tot het GroenLinks-programma. Met name
wat betreft het terugdraaien van een aantal maatregelen van de gedoogcoalitie
en de vergroening van het belastingstelsel zijn er successen te melden. Waar
het gaat om loonmatiging en de gezondheidszorg heeft GroenLinks moeten inleveren. Ieders eindoordeel over het akkoord zal afhankelijk zijn van de weging van de
verschillende maatregelen. De omvangrijkste maatregelen uit het Lenteakkoord,
zoals de nullijn en de BTW-verhoging, zijn niet altijd de meest GroenLinkse.
Daar staan kleinere, maar voor bepaalde groepen zeer ingrijpende, verbeteringen
tegenover.
Het lijkt in ieder geval overdreven om het Lenteakkoord als
GroenLinkser met gejubel te ontvangen. Een groot aantal maatregelen is heel mooi, maar hier staan ook pijnpunten tegenover. Hoewel een stap in de goede richting: het
Lenteakkoord is niet het GroenLinksprogramma. Het zal voor GroenLinks een
belangrijke uitdaging zijn om dat in de komende campagne duidelijk te maken.
Het door mij samengestelde overzicht van de Lenteakkoordmaatregelen, GroenLinksplannen en oordelen waarop deze analyse is gebaseerd, staat hier.
. Hoewel een stap in de goede richting: het Lenteakkoord is niet het GroenLinksprogramma
BeantwoordenVerwijderenDAt is ook precies wat de fractie heeft beoogd. Grote fout die vele maken en ook jij met je beschouwing dat het akkoord alleen gaat over de begroting van 2013 en niet over een gehele kabinetstermijn van 4 jaar. Dan kan je n volledig beleidsprogramma neerzetten.
Wat voor dit ene! jaar is afgesproken is buitengewoon vanwege het sterke GL karakter.
@Anoniem Eens. Volgens mij zeg of impliceer ik niet dat het iets anders dan een beperkt akkoord is, met name (maar niet uitsluitend!) gericht op de begroting van 2013. Daarom maak ik ook de vergelijking met het Catshuisalternatief van GroenLinks.
BeantwoordenVerwijderen@ReinoutS Helemaal gelijk (de verhoging is zelfs 2/19 = 10,5%). Heb het aangepast.
Maar als je dit schema analyseert, zie je toch meer positieve getallen dan een 0 of negatieve getallen. Ik denk dat GroenLinks best wel uit de onderhandelingen heeft weet te krijgen, in vergelijking met de VVD. (en dat voor eerste onderhandelingen over zo'n begroting) Is het niet interessant om ook eens met het andere uiterste 'de VVD' zo'n grafiek te maken?
BeantwoordenVerwijderenCDA, D66 en CU zitten een beetje tussen het schema van GL en de VVD in.
Er komen nog verkiezingen en daarna opnieuw onderhandelingen.
BeantwoordenVerwijderenDit hervormingsakkoord is niet het GroenLinks programma waar de partij de verkiezingen mee in gaat.
GroenLinks is linkser dan D66, Duurzamer dan de SP en daadkrachtiger dan de PvdA.
Verder vergeet Tom Louwerse de kostenverlagende effecten van vergroening van het belastingstelsel.
Die zijn uiteindelijk in het voordeel van de burger.
Al kan ik zo niet berekenen hoeveel dat oplevert.
Een gezin betaalt nu ca 1000 tot 2000 EUR aan energie. Waarvan 1000 belasting.
Stap met andere GroenLinksers over op duurzame energie en die 2000 EUR dalen tot 1000 of zelfs 500 EUR per jaar.
In heel korte tijd is het de onderhandelaars gelukt om een behoorlijk aantal GLpunten in het accoord te krijgen, waar CDA en zeker VVD voordien steeds mordicus tegen zeiden te zijn!
BeantwoordenVerwijderenBelangrijk effect is m.i. ook dat GL aangetoond heeft dat er wel degelijk een groen en sociaal alternatief is om heel snel aan de EU eisen te voldoen! Daar kan men in de toekomst niet meer over schamperen.
En meer GL in de begroting, maakt het toekomstperspectief alleen maar positiever!