Het huidige coalitieformatieproces verloopt vooralsnog behoorlijk soepel. De twee grootste partijen verklaarden zich snel bereid om met elkaar te onderhandelen over een nieuwe regering. Ze verwezen daarbij naar de onvermijdelijkheid van zo’n samenwerking; PvdA en VVD zouden tot elkaar zijn veroordeeld door de kiezer. Dat kun je echter helemaal niet uit de verkiezingsuitslag afleiden.
De kiezer maakt en breekt coalities. Met 11 partijen zijn er rekenkundig 2047 mogelijke verbanden tussen partijen, waarvan ongeveer de helft een meerderheid van zetels in het parlement heeft. Nu zijn dat er 1006 om precies te zijn. Voor wie het niet gelooft, heb ik ze even op een rijtje gezet.
(Inzoomen aanbevolen, MW = Minimal Winning, een coalitie waarin alle partijen voor de meerderheid noodzakelijk zijn)
Natuurlijk is niet elk van deze coalities even voor de hand liggend, maar anders dan de cijfermatige mogelijkheden geeft de verkiezingsuitslag niet meer richting voor de coalitievorming dan dit. Veel coalities, zoals een links kabinet van PvdA, SP en GroenLinks, kunnen op basis van deze uitslag niet op een meerderheid rekenen, maar heel veel ook wel. De kiezer laat middels zijn stem niets anders weten over zijn coalitievoorkeur. Hij veroordeelt niemand tot elkaar.
De kiezer heeft een coalitie van VVD en PvdA wel een meerderheid gegeven. Puur vanuit de verkiezingsuitslag geredeneerd zijn deze onderhandelingen dus niet minder legitiem dan die over een linkse coalitie, Kunduz-plus-SGP of Cuba Libre met een Rooms-Democratisch sausje (VVD-SP-CDA-D66). Bovendien sloten VVD en PvdA elkaar voor de verkiezingen niet uit. Samsom bediende zich van zijn volledige vocabulaire aan wollig taalgebruik om maar géén voorkeur voor een coalitie over links uit te spreken. Maar het feit dat VVD en PvdA samen een meerderheid hebben wil niet zeggen dat ze ook tot elkaar veroordeeld zijn.
Samsom heeft bovendien een alternatief: regeren met SP, CDA en D66. Het feit dat CDA en D66 daarover vooralsnog niet willen onderhandelen, hoeft nog niet te betekenen dat hij zijn voorkeur voor een dergelijke coalitie voor zich zou moeten houden. Hij had kunnen zeggen: ‘wij willen het liefst met SP, CDA en D66, maar zijn ook bereid te onderhandelen met de VVD als CDA en D66 niet over centrum-links willen spreken’. Er is geen enkele reden waarom, zoals Samsom beweert, de grootste ‘winnaars’ van de verkiezingen, samen een kabinet zouden moeten vormen. Doe niet net alsof de kiezer voor deze coalitie heeft gekozen, maar sta voor je eigen keuzes.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten